Bizler kendi seçimimizle meşgulken, yakın çevremiz sayılan bir başka ülkede yapılan seçim değerindeki halkoylamasını gözden kaçırdık.
Özbekistan’da önceki gün -Pazar günü- halkoylaması yapıldı. Halkoylamasına %84.54 katılım oldu. Sandıklar açıldığında halkın kahir ekseriyetinin -%90.21’inin- anayasada ve seçim sisteminde yapılacak değişikliklere onay verdiği anlaşıldı.
Yüzde 90’ın üzerinde kabul oyu.
Vay be.
Sizler namına ben göz bebeklerini yerinden fırlatacak bu gelişmeyi izlemeye çalıştım.
Sandığa yansıyan sonuç halen ülkeyi büyük yetkilerle yöneten devlet başkanı Shavkat Mirziyoyev’in –Şevket Mirzaoğlu– büyük başarısı.
Özbekistan 30 küsur yıl boyunca sadece iki lider gördü.
Ülke henüz Sovyetler Birliği’nin bir parçası iken, Özbekistan Komünist Partisi birinci sekreteri unvanıyla 1989 yılında yönetimi üstlenmiş olan İslam Kerimov, Sovyetler’in son döneminde kısa bir süre -24 Mart 1990 ile 1 Eylül 1991 arasında- Özbek Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin cumhurbaşkanı sıfatını taşımıştı.
Sovyetler Birliği’nin dağılması sonrası kurulan bağımsız cumhuriyetin de ilk cumhurbaşkanı yine İslam Kerimov oldu (1 Eylül 1991).
O tarihten 2 Eylül 2016 tarihinde vefatına kadar da ülke hep onun yönetimi altında kaldı.
Shavkat Mirziyoyev Özbekistan’a cumhurbaşkanı olmadan önce ülkesinde -2003 ile 2016 arası- üç dönem başbakanlık görevini yürüttü. İslam Kerimov’un ölümü üzerine onun yerine aday olup 14 Aralık 2016 tarihinde beş yıllığına cumhurbaşkanı seçildi.
Mirziyoyev kendisini cumhurbaşkanı seçtirince yerine başbakan iken yardımcısı olan Abdulla Aripov’u atadı. Aripov 2016’da üstlendiği başbakanlık görevini halen sürdürüyor.
En son 2021 yılında yapılan cumhurbaşkanlığı seçimini de yine Mirziyoyev kazandı.
Pazar günü yapılan halkoylaması, 2026 yılında yapılacak seçimde iki dönem cumhurbaşkanlığı yaptığı için üçüncü kez aday olamayacak hale gelmesi beklenen Shavkat Mirziyoyev’e 2040 yılına kadar cumhurbaşkanı olma imkanı sağlıyor.
Halkoylamasında kabul edilen değişiklikle, cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldan yedi yıla çıkıyor. Ayrıca 2026 yılında yapılacak seçimi değişiklik sonrası yeni dönemin ilk seçimi haline getiriyor. Mirziyoyev o sayede 2026’da yeniden seçilip sonrasında 14 yıl daha cumhurbaşkanlığında kalabilecek.
Mirziyoyev şimdi 65 yaşında, 2040 yılında 83 yaşında olacak.
Fotoğraflarına baktım, hayli sağlıklı görünüyor Mirziyoyev; sağlığı yerinde olur ve 2040 sonrasında da başta kalmayı düşünürse, muhtemelen yeni bir halkoylamasıyla onu da başarır.
Yerine başbakanlığa atadığı Aripov ondan daha genç, şu anda 61 yaşında. Herhalde Shavkat Mirziyoyev cumhurbaşkanı kaldığı sürece Aripov da başbakan olmaya devam edecektir.
Dost ve kardeş bazı ülkelerde cumhurbaşkanları ancak vefatlar sonrasında değişiyor.
Özbekistan’da medya bütünüyle Mirziyoyev’i destekliyor. Cumhurbaşkanı seçildiği her iki seçimde karşısına güçlü rakipler çıkmadı.
Her iki seçimde, medya, seçmenlerin ya kaos ya radikaller ya da Mirziyoyev seçenekleri arasında tercihte bulunacakları bir kampanyanın sürdürücüsü olmuş. Mirziyoyev’in seçim kampanyasında ülkenin öndegelen sanatçıları onun için oy talep ederek yer almışlar. Halk da ilkinde (2016) %86.6, ikinci seçimde de (2021) %80.1 oy oranı ile üçüncü şıktan yana oy kullanmış.
Economist dergisi ilk seçim için ‘yüz karası’ gibi hoş olmayan bir sıfat kullanıyor.
Zaten Mirziyoyev’e yabancı basının taktığı sıfatlar çok hoş değil. En kibarı ‘otoriter’ sıfatı… Doğrudan ‘diktatör’ sıfatını kullanan da var.
Selefi İslam Kerimov da benzer sıfatlarla anılırdı.
Yabancı medya, ne olacak…
Kerimov dönemi ile Mirziyoyev’in ‘Yeni Özbekistan’ sıfatıyla da anılan dönemi arasında en önemli değişiklik, ülkenin önemli ihracat maddesi olan pamuk üretimde geleneksel olarak süregiden zorla çalıştırma alışkanlığının sona erdirilmesi…
Reform denildiğinde akla ilk bu geliyor.
Özbekistan’da önceki gün yoğun katılımla yapılan bir seçim değil, halkoylaması; ancak orada seçimlere katılım da hep yüksek oluyor. Katılanların büyük bölümü oylarını kaosa veya radikal İslamcılar diye sunulan rakip adaylara kullanacak değiller ya, herkes kimi seçmesi gerektiğini gazetelerden veya TV kanallarından öğreniyor.
Gazeteler ve TV kanalları da kimi destekleyeceklerini biliyor.
Kurulu düzen liderin vefatıyla bile bozulmuyor görüldüğü üzere. Ölenin yerine hemen en yakınındaki kişi görevi üstleniyor, kendisi bir basamak yukarıya çıktığında bir basamak altındaki kişiyi kendisinin eski yerine getiriyor.
“Devlette devamlılık esastır” klişesi o tür ülkelerde “Devlet yönetiminde devamlılık esastır” biçiminde uygulanıyor.
Yabancı medya oralarda olanı küçümsüyor dedim ya, Fransız haber ajansı AFP’nin muhabiri, sanki başka işi yokmuş gibi, oyunu kullanan Özbeklere halkoylamasından ne beklediklerini sormuş. 40 yaşındaki iş insanı Shamsiddin Zhurayev “Değişiklik bekliyorum, ama değişikliğin hangi yönde olacağından emin değilim” kaypak cevabını vermiş.
Soyadının bilinmesini istemeyen 70 yaşındaki Nurkhamil, “Şu anda olan her şey cumhurbaşkanı ömür boyu iktidarda kalsın diye oluyor” demiş.
Çekingen olması doğal.
Mirziyoyev seçilmezse ülkede kaos yaşanır…
Oylar aşırılara verilirse ülkenin nerelere gideceği bilinmez…
İstikrar için oylar Mirziyoyev’e…
Ülkenin dört bir yanındaki reklam panolarında, gazete ve TV reklamlarında seçimler öncesinde bu tür propagandalar yapılmış. Halkoylaması öncesinde, ülkenin bilinen isimleri, “Yeni hayat, oh ne rahat” tarzı reklamlarla ‘evet’ oyu verilmesi yolunda halkı aydınlatmışlar.
Seçime gidilen ülkemizde bazıları “Bu, demokratik son seçim” tespitini paylaşıyor ya, Türkiye’de 150 yılı aşkın bir süredir yönetimlerin seçimlerle belirlendiğini, her seçimde iktidarın karşısına onun yerini alabilecek muhalif rakipler çıkabildiğini, medyada az da olsa farklı eğilimden yayın organları bulunduğunu ve seçmen kitlesinin ikna edilmeye açık olduğunu unutuyor o kişiler…
Hiç değilse şimdilik böyle bir ülke Türkiye.
Özbekistan’daki halkoylamasını ülkelerimiz arasındaki farklılıklar görülsün diye ele aldım.
ΩΩΩΩ
“Mirziyoyev seçilmezse ülkede kaos yaşanır…
Oylar aşırılara verilirse ülkenin nerelere gideceği bilinmez…
İstikrar için oylar Mirziyoyev’e…”
Bu veriler hafife alınamaz, mirziyayev sevilen bir lider, tam bir halk adamı, istikrar unsurudur…
Evet güllük gülistanlık bir ülke değildir, ama şurda yazıp çizen marabalardan bir kısmı özbekistana gitseler, geri dönmek istemezler, geleceği parlak, huzurlu bir memlekettir vesselam…
MEYDANLAR
Meydanlar ” 🌹’e – 🌹’e ” diyor.
renkli bir seçim süreci geçiriyoruz, daha da renklenecek diyorlar.
bugün dark web yok deep web iddiaları vardı gündemde, bazı siyasilerle ilgili yapay zeka tarafından ses ve görüntü taklit edilerek fake/uydurma videolar hazırlanıyormuş.
seçimlere bir kaç gün kala ne iktidar ne de muhalefete yönelik böyle videolara kimsenin inanacağını sanmıyorum. özbekistana bakıp, bari biz biraz eli yüzü düzgün seçim yapabiliyoruz derken zaten ekonomiden eğitime, hak ve özgürlüklere pek çok alanda afrika kabilelerinin bile ardında kalmışken bir de uydurma haberlerle seçim manipülasyonlarıyla mı uğraşalım, yok artık.
Yazı şöyle bitiyor:”Özbekistan’daki halkoylamasını ülkelerimiz arasındaki farklılıklar görülsün diye ele aldım.”
Çok iyi etmiş böyle bir yazı yazmakla
Fehmi bey.Tabii ki ülkemiz çok farklı oralardan.Yerleşmiş bir demorasiye sahibiz.Bunun kıymetini bilmeliyiz. Bizim Cumhurbaşkanımız’ın son seçimi olacak bu.Kazandığı seçimleri de dişe diş bir mücadele ile kıl payı kazananmıştı.Önceki seçimi %52 oyla kazanmıştı örneğin.%2 yer değiştirse kazanamayacaktı.Bu seçimi de az farkla kazanacağını tahmin ve temenni ediyorum.
Ancak hazırladıkları projeler ile ülkemizi Tayyip Erdoğan’dan daha iyi yöneteceklerine halkı ikna edemeyen beceriksiz muhalifler,”değişim isteriz,usandık Erdoğan’dan” deyu feryad ü figan etmektedirler.Değişim istiyorsan önce kendin değişeceksin,
halkın değerleriyle göstermelik olarak değil,essahtan barışacaksın.
Halk sizin istediğiniz kifayetsizleri seçmek zorunda mı?
Şu cümle de Fehmi beyin yazısından:
“…medyada az da olsa farklı eğilimden yayın organları bulunduğunu…” Bu ifadeler Türkiye hakkında kullanılmış ki işte buna hiç katılmıyorum.Türkiye’de muhalifler medyada cirit atıyorlar alimallah.Bir
kere medya dediğimiz şey değişti.
Fehmi beyin sitesi de bir yayın organı mesela.Bu tür muhalif yayın organlarının haddi hesabı yok.Çoğu da dezenformasyon yayını yapıyor.
Yalanın bini bir para.Hükümet işi gücü bıraksa bunların yalanlarına cevap vermekle meşgul olsa gene yetişemez.
Eline gazete alıp da okuyan kalmadı neredeyse.Medya dediğimiz şey artık sosyal medya.Sosyal medyada muhalefet,iktidardan kat kat fazla.
Özbekistan’la ilgili bu yazı,CHP Genel Başkanı sıfatını da taşıyan Cumhurbaşkanı adayı Kılıçdaroğlu’nun durumuyla benzerlik arz ediyor aslında.Adam 15 civarında seçim kaybetmiş hala genel başkanlık koltuğunda oturmaya devam ediyor.Ama tabii ki bu bizim sorunumuz değil,CHP’nin sorunu.
CHP’nin sorununu da iktidar çözecek değil ya.
Yok aslında birbirimizden farkımız, ama biz … diye bir söz vardı. Bir gıdım daha iyiyiz ama sonuç aynı. Bu iktidar 15 yıl önce 1 dolar = 1 TL’den aldığı ekonomiyi bugün 1 dolar = 20 TL’ye getirdi. Yani fakirleştik, defalarca. Durumunuz ortada. Sefilleri oynuyoruz. Ve bu iktidar hala utanmadan bizden sonra kaos diyor ve oy istiyor. Ne yüzle. “Devlet” de artık anladı ve ortaklığa girmedi. İktidar şimdi maket uçaklarla milletin gözünü boyamaya çalışıyor. En son maketin isim babası da Devlet olmuş. Olmayan gazı bedava dağıtıyor. Verdiği vereceği bedavaları saysanız trilyonlar ediyor. Nereden geliyor bu havadan atmanın kaynağı deseniz yok. Hesap zamanı geldi. Herkes durumunu en iyi kendisi biliyor. Her yıl kötüye gittiğini de görüyor. Aya dört şerit yol yapılacağına inanan kaldı mı hala.
Eminim Özbekistan da olanları birileri ağzı sulanarak okumuştur. Her mevzuya maydanoz olanlar bu konuya gelmemiş nedense.
İtalyanın halihazırdaki cumhurbaşkanı birkaç yıl önce aday olduğunda 85 yaşındaydı, noolmuş? Başbakanlığını da faşist partinin lideri bir bayan yürütüyor, kime ne zararı var? Abd başkanı da yeniden adaymış, sahi yaşını merak edeniniz var mı?
Halk oylaması Şevket kral olsun diye yapılsaydı, seçim için harcanan para,emek boşa gitmezdi.Bizde de olsa güzel olur, köşe yazarı, parti başkanı, sendika,oda başkanları halk oylaması ile bir defa seçilsin babadan çocuklara geçsin.malumun ilanı olur.
Ücretsiz arkadaş klinton iki dönem başkanlık yaptı, arkasından birkaç kere de karısı başkan adayı oldu ama kazanamadı, dışişleri bakanlığıyla yetinmişti, o zaman da aile boyu saltanat var diye ünlemiş miydiniz????
daha ne kadar alçalıp provokasyon yapacaksınız. Türkiye ile Özbekistan ı bir tutma gafletine düştünüz yazık aklı selim kaybolmuş
“Ender
1 Mayıs 2023 At 16:10”
“H. Gayret
1 Mayıs 2023 At 20:04
Ender bey “Demokrasi her hastalığın ilacı.” diyorsunuz da, girdiği 10 küsur seçimin hepsini kaybetmiş bir parti liderine de yarar mı bu ilaç?”
Buna şöyle yanıt vermiştim. Evet yarar. Parti işi demokrasi olsaydı, böyle şikayetler de olmazdı. Yenilenme ve değişim sürekli olurdu. Demokrasi kesinlikle her derde deva. Kendisini ölümsüz zannedenlere de iyi bir ders verici.
Ender bey bütün seçimleri kaybeden dersimli kemalin CHPsinde parti içi demokrasi var mı da ona oy verelim?
Kerimov daha önce Anayasa’da 2 dönem şartı bulunmasına rağmen 7 kez seçilmişti. Yeni değişiklerle en azından kanuna uymuş olacaklar. İlerleme var yani.
Bu arada bu kilometre sıfırlamayı nereden öğrendiler acaba?
Bizde başkanlık sistemiyle beraber cb görev süresi 5 yıla düştü, önceden 7 yıldı, italya fransa gibi geri kalmış ülkelerde de hala 7 yıl, şimdi özbekler de 7 yıla çıkartmış…
Türk tipi başkanlık sistemi herkese lazım, 5+5(icabında bir dönem daha olabilir)
7 yıllık cb görev süresi ilkelliktir, demokrasi düşmanlığıdır!
İyi de bu yazının içinde neden Mehmet Uçum’un dünkü beyanatı yer almıyor , doğrusu anlayamadım, yoksa Fehmi Bey atlamış mıdır , zannetmiyorum !
Dün bir televizyonda konuşan Uçum şöyle diyor : ”Bu seçimde eğer iktidar değişikliği olursa bu tam bağımsızlığımıza bir darbe olur , mandacı ve batıcı bir iktidar egemenliğimizi tehlikeye atar” !!!
Esas vaaayyyy be bu işte !
Koskoca devlet tabii ki her şeyi bizden en iyi bilir ,valla biz de Özbekistan gibi yapabiliriz , neden olmasın!
RTE. seçimi iptal etsin ,YSK. ve TBMM. de bunu onaylasın , olsun bitsin !
Atatürk , 15 sene CB. yaptı , ebedi şef oldu , İnönü,12 sene CB. yaptı , milli şef oldu, e ozaman 20 sene devleti yöneten RTE. neden ebedi başkan olmasın !
Valla olsun be yakışır yani !
Benim oyum RTE. na , aha da deyom !
80 küsür yaşındaki birinin yetkisinin devam edip, o koltukta ölmesini dilemek!
Nasıl bir duygu? Ne türlü bir amaç? Ne gibi bir hesap? Olabilirki???
Ülkeyi satsa mesela o yaşta biri,
Mahkemede yargılanamaz! Hükmüde konmuştur ona mutlaka😂😂😂
Bu KKILIÇDAROĞLU da böyle bir koltuğa talipse eğer!!!
Ben oy kullanmaktan imtina edersem!!
Şaşırmam. Haa..
Birde ince si vardı onun, yiyememiş (fırsat kalmamıştır şişmanların arasından elini bile uaztamamıştır ibrahimbeyin sofrasına😂😂😂) ince kalmış.
Biri memleket sevdalısı..
Öbürü vatansever çıktı iyimi! (Şu bizim Oğan canım🤗).
MÖHİM:bu seçim
yeni yüzlerin!
Yeni dimağların!
Yeni fikirlerin!..
Türk siyasi hayatına girişinin miladı olacak umarım🤗.
Yoksa!… (80 yaş ve üstü!.., ölnceye kadar!…😡😡😡!!!).
Yüzde 60 tır o 60. Seçim günü nemasıyla birliktr olmuş 84😂.
Yüzde 45 te evetçıkmışsa al sana:
60-80+70sonra 90 =son rakama bakarak ölülerinde oy kullanma hakkını kullanmasıylaa… okey=97.8! (Olmalıydı amma ve lakin, biraz acemiler galiba😊
(Piskevit yiyeyyiye şişmekten olabilir. 🤗)
Gizli maddelerde vardır onda! Ailesinin ve …
Ömürboyuuuu..
Hertürlü suçlama dava vs den …
“ Özbekistan’daki halkoylamasını ülkelerimiz arasındaki farklılıklar görülsün diye ele aldım.” notunu görmesem yazarın!..
Ohh beee.. içim rahatladı biraz😂.
özbekistanla iş yapan arkadaşlarım var,
ben hiç bulunmadım orada ama bildik bir ülke.
ekonomisi tarım ve hayvancılık ağırlıklı, pamuk üretimi zengin, yeraltı kaynakları da oldukça zengin. önemli doğalgaz ve petrol rezervleri var, rezerv bakımından dünyada 4. sırada, altın üretiminde dünyada 7. sırada ve bağımsız devletler topluluğu (BDT) ülkeleri arasında 2. sırada
kişi başı milli gelir; 2.200 dolar.
zenginlik içinde fakirlik. bildik bir hikaye.
ülkede yolsuzluk ciddi bir sorun,
“Yolsuzluğu önlemek için yürürlükte olan yasalar vardır, ancak bu yasaların uygulanma oranı çok zayıftır. Yolsuzluk yetkililerinin düşük kovuşturma oranları Özbekistan’da ki yaygın yolsuzluğa katkıda bulunan bir başka faktördür. Yargı sistemi, sınırlı kaynaklar ve yolsuzluk nedeniyle ciddi işlevsel açıklarla karşı karşıyadır.[1]
Özbekistan’da yolsuzluk hemen hemen her düzeyde toplumda, iş dünyasında ve hükûmet içerisinde mevcuttur. Aynı zamanda dünyanın en yozlaşmış ülkelerinden biri olarak kabul edilir.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün 2017 Yolsuzluk Algılama Endeksine göre Özbekistan, 180 ülke arasında 157. sırada yer almaktadır.”
kerimov’lar da (baba-kız)dünyada büyük yolsuzluk skandallarıyla gündem olmuştu.
uzun uzun ne yazalım???
her şey çok açık değil mi?
Klavuz istemez demişsiniz sanki:)
beka diye kandırılan,
biz gidersek tufan diye korkutulan,
kendi kaynaklarına sahip çıkamayan halkların
acı dolu,
hüzün dolu,
cehalet dolu hallerine bakıp,
ne diyebiliriz ki?
Didem hanım hem bedava doğalgaz kullanıp hem de böyle “kendi kaynaklarına sahip çıkamayan halklar” muhabbeti yapmak size yakışıyor mu? Biraz tutarlılık lütfen!
Yoruma kapalı.